TARİHTE GÖLE..
İlçemiz 2000'li rakımlarda  geniş ovası, zengin ormanları, tarım, hayvancılık için elverişli topraklarıyla tarihi kültür varlıklarıyla her dönemde cazibe merkezi olmuş.
Serhat illerin bir parçası olmasından dolayı Anadolu'ya yapılan akınların göğüslendiği tarihin her safhasında düşmana direnerek Anadolu'nun kalesi olmuş bundan dolayı milli manevi duyguları hep diri kalmış şehitlerin yatağı olmuştur.
1878 Osmanlı Rus savaşı sonrası savaş tazminatı olarak verilmesi sonucu 42 yıllık esaret başlamış oldu.
Bu süre içerisinde milli manevi ruh toplumsal değerler hiçbir şekilde kayıp edilmemiş. Bayraksız vatansız kalma daha diri kalmayı sağlamış.
Bu yıllarda halkımıza yoğun baskılar uygulanmış Ruslar, İngilizler tarafından Ermeniler ve Gürcüler kışkırtılmış.
Savunmasız müslümanlar akla hayale gelmeyecek zulme, işkence ve katliamlara maruz bırakılmış. İnsanımızı zorunlu göçe zorlamak, ilçeyi boşaltmak için yıldırma politikasi izlenmiş.
Bolşevik ihtilaliyle birlikte Rus askeri çekilmiş.
Giderken  Ermeniler silahlandılmış. Halkımızın can mal güvenliği tamamen ortadan kalkmıştı.
Kaderiyle başbaşa bırakılmıştı.
Durum iyice kötüye gidiyordu. Buna artık sessiz kalınamazdı. 3-5 7-9 ocakta 1918'de tamamı yerel katliamcılardan oluşan Halit Paşa başkanlığında birinci ve ikinci Ardahan kongreleri yapılır. Göle'yi temsilen Baytar Kaymakam Arif Bey katılır. Sevr reddedilir. Silahlanma kararı alınır. Kars'ta Canubi Garbi Kafkas Cumhuriyeti kurulmasına karar verilir.
Bu Anadolu'da ilk bağımsızlık meşalesinin yakılmasıydı.
Bunu gören dış güçler telaşa kapıldı.
Gölede Ermeni Mazmanof, Mamiko komutasındaki çeteleri iyice azdırdılar. 
Kat kat artarak katliamları devam ettirdiler.
Savunmasız ahaliyi ahırlara, samanlıklara dolduruyor, önce  kurşuna diziyorlar, sonra yakıyordular. Zorla mal varlıklarına el konuyor, hamile kadınların karınları deşiliyor, bebekler süngülere takılıyordu.
Merdinik? 
Çullu, Sürügüden, Tellioğlu, Arpaşen, Esenboğaz, Toptaş, Samandöken, Serinçayır, Köprülü, Filizli ve diğer köylerimizde katliam, yağma devam ediyordu.
Okçu köyü tamamen yakılıp yıkılmış viraneye dönmüş. Evsiz barksız kalan ahali Merdinik'e sığınmıştı. 
Artık buna sesiz kalınamazdı.
Abdullahi Gülizar Erivan'da zülme baş kaldırmış sürgün hapis sonrası göç etmiş ve Hoçuvan'a gelmiş. O zaman Hoçuvan Göle'ye bağlıdır.
Abdullah anası Gülizarla yolculuk esnasında Ermenilerin yakıp yıktıkları bir köye girirler. Her taraf yanan insanların et kokusu, ağaçta asılı çıplak kirletilmiş üç genç bayanın defin sonrası bu vahşete Gülizar ana seyirci kalmaz. Oğlu Abdullah'a döner sen bu sebi sübyanın intikamını almazsan emdirdiğim süt  sana haram olsun der.
Abdullah söz verir bölgeden topladığı sivil halkla milis güç oluşturur. İlk hedef Göle olur. Çünkü Ermeniler Göle'de üs kurma niyetindedir. Katliamlarını yoğunlaştırmışlar, Göle'yi ele geçirdiklerinde Ardahan'ı çembere alacaklar. Oltu, Yusufeli tarafına açılacaktılar.
Abdullah Göle'ye gelir. Ahaliyle toplantılar yapar. Bulduğu destekle direniş kararı alınır.
Öğretmen Bedirhan Bey, Şükrü Bey, Beyaz Bey,
Molla Miro Oğlu Salimbey,
Şükrü Çavuş( sekiz arkadaşıyla Merdinik'in ortasında şehit edilir.)
Soro Ağa, Arslan Bey ve diğerleri halkın vatan bayrak bağımsızlık özlemi kayıtsız şartsız milis güce katılmasını sağlar.
Çetin mücadele başlar. Ermeniler bu yiğit direniş karşısında neye uğradığını şaşırır. Kuytuca'ya kadar sürülür. Büyük Altunbulak'tan Güllü Ağa'nın, Kuytuca'da Selim Ağa'nın desteğiyle bozguna uğratılır. Boğatepe önünde nihai zafer kazanılır.
30 Eylül'de Şenkaya tarafından Halit Paşa düzenli orduyla şehre girer. Açılan taciz ateşiyle Şefik Yüzbaşı Karınca'da şehit düşer. Ordunun ilçeye girmesiyle ilçemiz tamamen düşman işgalinden kurtulmuş olur. Ana vatan topraklarına katılır.
Bedirhan Bey düzenli orduya katılır. Üsteğmen rütbesiyle Dumlu Pınar'da şehit olur.
Yine Şükrü Beyde Kurtuluş Savaş'ı boyunca düzenli orduda yer alır.
Şu iyi bilinmeli yerel katılımcılarla Kuvayı Harekatı'nın ilk başladığı yerin adıdır GÖLE. 
Tüm şehitlerimize Allah rahmet eylesin.
Göle'nin kurtuluş günü kutlu olsun.

İlhan GÜLTEKİN

Göle Belediye Başkanı